Een gitzwarte bladzijde in de geschiedenis van Cambodja

Denk je aan Cambodja dan denk je waarschijnlijk direct aan Angkor Wat maar Cambodja is meer dan deze prachtige tempel, ook die gitzwarte bladzijde in de geschiedenis van Cambodja mag nooit vergeten worden. Nooit. Slechts 45 jaar geleden, tussen 1975 en 1979, was de Rode Khmer verantwoordelijk voor de dood van naar schatting 1,7 tot 2 miljoen mensen, een kwart van de Cambodjaanse bevolking.

De Rode Khmer en dictator Pol Pot

De leider van de Rode Khmer was dictator Pol Pot (zijn werkelijke naam was Saloth Sar). Hij greep de macht in 1975 en wilde van Cambodja een boerenstaat maken. Hij verdreef de bewoners van de steden naar het platteland waar ze onder erbarmelijke omstandigheden dwangarbeid moesten verrichten. Families werden uit elkaar gerukt. Onderwijs, geld, bezit en godsdienst werden afgeschaft. Pol Pot zag intellectuelen als een bedreiging en daarom werden duizenden leraren, artsen, monniken, ambtenaren etc. geëxecuteerd. Zelfs het dragen van een bril was genoeg reden voor executie. Nog eens duizenden mensen kwamen om het leven door honger, ziektes, uitputting of marteling. In 1979 werd Cambodja bevrijd door het Vietnamese leger en Pol Pot en zijn soldaten vluchtten diep de jungle in.

De Killing Fields

Pas in 1979 werd voor de buitenwereld duidelijk welke verschrikkingen zich in Cambodja hadden afgespeeld. In een periode van 4 jaar tijd werden bijna 2 miljoen mensen vermoord en de lichamen werden in massagraven gegooid, ook wel Killing Fields genoemd. Verspreid over heel Cambodja zijn +/- 400 massagraven gevonden. Één van de grootste en bekendste is Choeung Ek vlakbij de hoofdstad Phnom Penh. Hier zijn 8985 lichamen gevonden maar naar schatting zijn op deze plek 20.000 mensen geëxecuteerd.

Een bezoek aan Choeung Ek

Ik bezoek Choeung Ek en het Tuol Sleng genocide museum. Geen leuk uitstapje maar voor mij een absolute must nu ik in Cambodja ben. Vooraf heb ik geprobeerd om mezelf op dit bezoek voor te bereiden maar dat is onmogelijk want wat ik te zien krijg is werkelijk afschuwelijk. Vanuit Phnom Penh rijd ik samen met mijn gids in +/- 25 minuten naar de Killing Fields. Bij de ingang van het complex staat een Boeddhistische stupa ter nagedachtenis aan de slachtoffers. De stupa is gevuld met duizenden schedels die gevonden zijn bij opgravingen op het terrein, een indrukwekkend gezicht.

*klik op de foto’s om te vergroten *

De Killing Tree

Mijn gids vertelt dat de meeste slachtoffers eerst werden gemarteld in de Tuol Sleng gevangenis, ook wel Security Prison S21 genoemd, en daarna in Choeung Ek werden geëxecuteerd. Volwassenen werden geboeid en geblinddoekt en, om geld en kogels te besparen, met stokken, geweren en scheppen op het hoofd geslagen. Om de geluiden van de martelingen te verbergen schalde er luide propoganda uit speakers over het terrein. Ik zie meerdere massagraven en borden bij de graven vermelden hoeveel mensen hier begraven liggen. Op sommige plekken steken er zelfs nog kledingresten en botten uit de grond. Dan komen we bij de vreselijkste plek van de hele site; de Killing Tree. Baby’s en kleine kinderen werden tegen deze boom doodgeslagen. De boom hangt vol met armbandjes en knuffels die bezoekers hebben achtergelaten. Mijn maag draait zich om en ik vecht tegen mijn tranen, dit is ongelofelijk. Gruwelijk. Hartverscheurend.

Tuol Sleng genocide museum

Hierna rijden we in stilte naar het Tuol Sleng genocide museum. Het museum is gevestigd in een voormalig schoolgebouw dat door de Rode Khmer werd omgebouwd tot gevangenis. De ramen kregen tralies en klaslokalen werden opgedeeld in cellen en martelkamers. Samen met mijn gids loop ik door de kleine cellen. De kogelgaten zitten nog in de muren en op sommige plekken zie ik bloedvlekken op de grond. Mijn gids vertelt over de gebruikte marteltechnieken zoals waterboarden, uithongering, afhakken van ledematen en meer gruwelijkheden en ik zie martelwerktuigen en schokkende tekeningen van martelpraktijken.

De meeste indruk maken de duizenden zwart-wit foto’s van slachtoffers en vermisten die aan de muren hangen. Mannen, vrouwen en kinderen, sommige kinderen zijn nog maar een paar jaar oud. Ik bekijk de gezichten en probeer me voor te stellen wat er met deze mensen gebeurd is en hoe ze zich moeten hebben gevoeld. Ik word misselijk bij de gedachte en vecht wederom tegen mijn tranen. Buiten bekijk ik de stupa die herinnert aan de slachtoffers. Van de 20.000 gevangenen hebben slechts 7 mannen de verschrikkingen van Tuol Sleng overleefd…. 7 mannen.

Chum Mey, 1 van de 7 overlevenden

Aan het einde van de rondleiding ontmoet ik Chum Mey, 1 van de 7 overlevenden. Mijn gids vertaalt zodat ik met hem kan praten. Chum Mey vertelt dat hij momenteel 92 jaar oud is en in oktober 1978 gevangen werd genomen op verdenking van spionage. Zijn vrouw en zoon werden voor zijn ogen doodgeschoten door soldaten van de Rode Khmer. Hij heeft de gevangenis alleen maar overleefd omdat hij, als monteur zijnde, machines voor de Rode Khmer kon repareren. Chum Mey heeft een boek over zijn leven geschreven dat hij in het museum aan bezoekers verkoopt. Hij is erg vriendelijk en ziet er nog goed uit voor zijn leeftijd. Ik ben diep onder de indruk van deze man en van ons gesprek en vind het heel bijzonder om hem hier in levende lijve te ontmoeten.

De geschiedenis van Cambodja mag nooit vergeten worden

Terug in het hotel laat ik mijn tranen de vrije loop, wat een heftige dag was dit. De rest van de avond en de volgende dagen spoken de vreselijke dingen die ik heb gezien nog altijd door mijn hoofd. Ik heb moeite om het los te laten. Ik kan gewoon niet begrijpen hoe mensen elkaar zoiets aan kunnen doen. Waarom?  Toch heb ik geen spijt van mijn bezoek aan de Killing Fields en Tuol Sleng omdat ik vind dat deze gitzwarte bladzijde in de geschiedenis van Cambodja nooit vergeten mag worden….

Overige informatie

Bezoek aan de Killing Fields

De Killing Fields Choeung Ek liggen op +/- 30 minuten rijden vanaf Phnom Penh. Je kunt een tuktuk of een taxi naar de site nemen of een georganiseerde Tour Killing Fields Choeung Ek inclusief privé gids boeken.

Bezoek aan Tuol Sleng Genocide Museum

Het Tuol Sleng genocide museum ligt in het centrum van Phnom Penh.

Adres:
Tuol Sleng Genocide Museum
St.113, Beoung Keng Kang III, Chamkarmorn,
12304 Phnom Penh, Cambodia.
Email Mail: info@tuolsleng.gov.kh
Tel: 023 6555 395/ 077 252 121

Website: Tuol Sleng Official Site

Openingstijden:
Dagelijks geopend van 08.00 tot 17.00 uur.

Toegangsprijs:
Volwassenen : $ 5,00 per persoon
Kinderen tussen 10 en 18 jaar: $ 3,00 per persoon
Audio guide: $ 5,00 per persoon
Je kunt ter plekke een gids regelen of gebruik maken van een Engelstalige audio guide. 

Overig:
– Zorg voor gepaste bedekkende kleding, een lange rok of lange broek en een shirt met lange mouwen.
– Neem drinkwater mee naar de Killing Fields, er is hier weinig schaduw.
– Houd er rekening mee dat het een heftig en indrukwekkend bezoek zal zijn.

Misschien vind je dit artikel ook interessant:

De 6 mooiste tempels van Angkor en tips voor een bezoek

Bron geschiedenis info: Wikipedia